Our Origin

k'Fjf/ v8\sf–s]xL cfwf/e"t rrf{         

                                                      rGb|axfb'/ v8\sf

j+zf]TklQ

bf]nvf lhNnfdf kg]{ lrn+vfsf v8\sfx¿nfO{ ToxfF pgLx¿sf] a;f]af;af/] ;f]wgL ubf{ o:tf] hjfkm kfOG5 –æxfdL k'Fjf/ v8\sfx¿sf] k'vf{ pHh}gsf] wf/f gu/af6 cfPsf x'g\ . oxfF rfFlx xfdL klZrdaf6 cfPsf xf}F .Æ

     lrn+vfsf k'Fjf/ v8\sfx¿sf] j+zfjnLdf[1] logLx¿sf] pTklQsf] j0f{g o;/L u/]sf] kfOG5– Clif jlzi7 Ps ;do pHh}gsf] jgdf tk:ofu/L a;]sf lyP . Ps lbg /fhf ljZjfldq ToxL jgdf lzsf/ v]Ng hfFbf /ft k/]sfn] Clif jlzi7s} cf>ddf af; a;] . ToxfF jlzi7sf] glGbgL gfds Ps ufO{ lyOg\ . To; /ft /fhfnfO{ h] h:tf] k|sf/sf ef]hgx¿ rflxGYof] tL ;a} ltg} ufO{sf] b"wsf] dfWodaf6 tof/ kfl/Psf]] b]lv /fhf ljZjfldqn] ef]lnkN6 Clif;Fu tL ufO{ cfkm"nfO{ lbg'xf];\ egL dfu] . t/ w]/} cg'/f]w ubf{ klg Clifn] lbg gdfg] kl5 /fhfn] ank"j{s eP klg tL ufO{nfO{ cfkm"sxfF n}hfg] c7f]6 u/]/ cfkm\gf ;]gfnfO{ tL ufO{sf] x/0f ug]{ cfb]z lbP . ha /fhfsf ;]gfn] cfkm"nfO{ Clifsf] cf>daf6 ckx/0f ug{ nfu]sf lyP, To;} avt tL ufO{n] qmf]wk"j{s 7"nf] zAb lgsflng\, kmn:j?k pgsf] c+u k|ToËaf6 cg]s of]4fx¿ k|s6 eP / tL ufO{nfO{  ckx/0f ul/gaf6 hf]ufO{ lbP . To; k|sf/ ufO{sf] c+uk|ToËaf6 k|s6 ePsf of]4fx¿ dWo] ufO{sf] kf}g -km'Fsf/_ af6 kF'jf/ -k/df/_ x? k|s6 ePsf lyP . sfnfGt/df oxL j+zdf hub]jsf] hGd ePsf] lyof] eGg] ;d]tsf s'/fx? klg pNn]v ePsf] 5 .

     o:t} lsl;dsf] s'/f dxfe/t cflb kj{df klg o;/L pNn]v ePsf] kfOG5 – Clif jlzi7sf] glGbgL ufO{nfO{ /fhf ljZjfldqsf] kmf}hn] x/0f ug{ vf]Hbf ufO{sf] c+uk|ToËaf6 v; nufot ljleGg yl/sf jL/ of]4fx¿ k|s6 eO{ /fhfsf] kmf}hnfO{ x/fP/ ufO{nfO{ x/0f x'gaf6 arfPsf lyP .[2]

     oxL s'/fnfO{ Oltxf;df rflx o;/L j0f{g ul/Psf] 5– xif{jw{gsf] ;dob]lv d';ndfgx¿sf] ljhosfn;Dd pQ/ ef/tdf ljleGg j+zsf IfqLo /fhk"tx¿n] /fHo u/]sf lyP . ltgdf ækFjf/Æ -k/df/_ j+z klg Ps lyof] . o; j+zsf cflb k'?ifnfO{ Clif jlzi7n] cfkm\gf] ufO{sf] /Iffsf] nflu clUgs'08af6 cle;[i6 u/]sf lyP .[3]

     o;/L dfly pNn]lvt s'/fx¿ tkm{ kf}/fl0fs b[li6sf]0faf6 ljrf/ ubf{ clxn]sf k'+jf/x¿sf] pTklQ Clif jlzi7sf] ufO{sf] /Iffy{ ePsf] k|ltt x'G5 .

a;f]af; tyf lj:tf/

     Oltxf; cg';f/ klxn] oL kFjf/x¿ cfa' kxf8L If]qsf] crnu9 -ef/tsf] dWo k|b]zdf kg]{_ tkm{ /xGy] . gjf}+ ztfAbLdf pk]Gb| gfds Ps ;/bf/n] dfnjf -xfn ef/tsf] dWo k|b]z cGtu{t kg]{_ ljho u/]/ ToxfF o; j+zsf] hu a;fn]sf lyP . o; j+zsf /fhfx¿sf] /fhwfgL wf/fgu/L -wf/f_ lyof] . pHh}g klg dfnjfs} Ps efu lyof] . /fhf ef]h klg o;} j+zsf lyP .[4]

     ;Djt ()( df ob'j+zL /fhf ljho/fhsf k'q b]j/fhn] d? If]qsf] Pp6f ;fgf] e"v08df lsNnf agfP/ To;sf] gfd b]ju9 jf b]j/fjn /fv]sf lyP . ToxL b]j/fjnsf ozf]s0f{ gfdsf j}ZonfO{ wf/fgu/L uPsf] cj:yfdf wf/fklt j[hefg' kFjf/n] wgjfg 7fgL aGbL agfP/ pgsf] wg lnO{ 5fl8 lbPsf] sf/0f To; s'/faf6 cfkm\gf] ckdfg ePsf] 7fgL b]j/fhn] o; ckdfgsf] abnf kFjf/ /fhf;Fu glnP;Dd kfgL;Dd klg gvfg] k|lt1f u/]sf lyP . t/ o'4åf/f kFjf/ /fhfnfO{ x/fpg g;s]kl5 s'g} k|sf/af6 eP klg cfkm\gf] k|lt1f k"/f ug{sf nflu cfkm\gf ;]gfdf ePsf kFjf/x¿af6 Pp6f gSsnL wf/fgu/L agfpg nufO{ To;nfO{ lht]sf] b]vfP/ cfkm\gf] k|lt1f k"/f u/]sf lyP eGg] s'/f klg Oltxf;df pNn]v ePaf6 wf/fgu/Ldf Tolta]n} k'Fjf/j+zsf] /fHo /x]sf] b]lvG5 . kFjf/ j+z / wf/fgu/L aLrsf] ;DaGw tnsf] bf]xfaf6 klg k'li6 x'G5 .[5]

     hxfF kFjf/ txf+ wf/ x}, hxfF wf/ txfF kFjf/ .

     wf/s ljgf kFjf/ gxL gxLF kFjf/ ljg wf/ ..

     pQm j+zfjnLdf kb\ldgLsf] sf/0f afbzfx;Fu Pt/fhL kbf{ logLx¿ pHh}gaf6 u9 lrQf}/ cfP / ToxfFaf6 klg ljleGg lbzftkm{ nfu] . logLx¿ dWo] s]xL kFjf/x¿ sfnL t/L g]kfn tkm{ cfP / Ps efO k'Fjf/n] 8f]6Lsf] l9s\k'r'{08Ldf dflg; vfg] /fhf df/L /fHoa;fn] eGg] s'/f klg pNn]v ePsf] kfOG5 .

     o; ;DaGwdf Oltxf; tkm{ b[li6 lb+bf lbNnLdf  ;'ntfg cNnfpl2g lvnhLn] zf;g u/]sf] ;dodf lrtf}/df /fhk"t /fhf /Tgl;+x /fHo ub{y] . pgsL kTgL Tolt a]nf gfd rn]sL ;'Gb/L lyOg . ltgsf] cg'kd ;f}Gbo{sf] sf/0f ;'Ntfg cNnfp2Lg kb\ldgLnfO{ cfkm\gf] agfpg rfxGy] . To;}sf/0f ;g\ !#)# df lrtf}/ dfly xdnf u/L sAhf hdfP . t/ kb\ldgLn] eg] zq'sf] xft kg'{ cl3 g} clUgdf kmfnxfnL cfTdxTof ul/g\ .[6] o;/L lrtf}/ /fHo d';ndfgL /fHodf ldNof] eGg] s'/f j0f{g u/]sf] kfOG5 . kb\ldgLnfO{ s'g} Oltxf;sf/n] /Tgl;+xsf] kTgL / s;}n] eLdl;+xsf] kTgL elg pNn]v u/]sf] kfOG5 .

     j+zfjnLdf ePsf] kb\ldgL / jfbzfxsf] pNn]vn] o;} 36gftkm{ O+lut u/]sf] xf] ls h:tf] nfU5 . o;/L ljrf/ ubf{ lrtf}/df ;g\ !#)# df d';/ndfgx¿n] xdnf u/]sf] x'Fbf ToxfFsf /fhk"tx¿sf] ;xof]usf] nflu s]xL hub]j j+zsf kFjf/x¿ dfnjfsf] pHh}gaf6 lrtf}/ cfPsf / lrtf}/df /fhk"tx¿sf] k/fho ePkl5 tL kFjf/x¿ sfnfGt/df dxfsfnL gbL kf/ u/L g]kfn tkm{ k|j]z u/]sf] cg'dfg x'G5 . cNnfpF2Lgs} ;]gf gfos P]gpn\d'Nsåf/f lb;Da/ (, !#)% df dfnjfsf clGtd kFjf/ /fhfnfO{ lht] kl5 ToxfF o; j+zsf] /fHosf] cGt ePsf] lyof] .[7]

     o;/L g]kfn tkm{ cfPsf dWo] Ps efO k'Fjf/n] 8f]6Lsf] l9s\k'r'{08Ldf dflg; vfg] /fhf df/L /fHo a;fn]sf] eGg] s'/f pNn]v ePsf] ;DaGwdf To;};Fu ldNbfh'Nbf] ls+jbGtL l9s\k'r'{08L tkm{ klg /x]sf] kfOG5– Ps k6s l9s\k'r'{08L -klxn] 8f]6L / xfn a}t8L lhNnf cGtu{t kg]{_ df Ps /fhf lyP . ltgnfO{ dflg;sf] df;' v'a ld7f] nfUYof] . To;}n] ltgn] cfkm\gf] /fHodf kfn}kfnf] k|To]s 3/af6 Pp6f dflg; /fhfsf] lzsf/sf] nflu /fhf sxfF hfg'kg]{ rng rnfPsf lyP .

     Ps lbg Pp6f a6'jf ;fFemdf af; a:g To; 3/df k'u] . /ftL To; 3/sf hxfgx¿df lgs} ?jfaf;L ePsf] tL a6'jfn] ;'g] . To;sf] jf:tljstf a'em\g pgn] 3/wgL;Fu ;f]4f 3/wgLn] atfP– æef]ln laxfg} xfd|f] 3/af6 Ps hjfg /fhfsf] lzsf/sf] nflu /fhf sxfF hfg' k5{ . d eG5' d]/f] a[4 cj:yf ePsf]n] d}n] hfg' /fd|f] x'G5 . t/ 5f]/f eG5 d xF'bfx'Fb} tkfO{ hfg' x'Fb}g, d hfG5' . o;} s'/fn] ubf{ 3/df ?jfaf;L eO/x]sf] 5 .Æ of] s'/f ;'g]kl5 tL a6'jfn] pgLx¿sf] abnfdf cfkm" /fhfsf] lzsf/sf] nflu hfg] k|:tfj /fv]/ 3/wgLnfO{ a8f] d'l:sn ;fy dgfP .

     ptf /fhfn] cfkm\gf] lzsf/sf] nflu cfpg] dflg;nfO{ cfkm\gf] b/af/df /x]sf] sfnLsf] dlGb/ cl3lNt/ nu]/ t]nsf] s/fxLdf lgx'l/P/ cfkm\gf] 5fofF x]g{ nufpg] / 5fFof x]g{ lgx'l/Psf] avt v8\un] sf6\g] u/]sf lyP . of] s'/f tL a6'jfn] 3/wgLaf6 yfxf kfO;s]sf lyP . ef]lnkN6 ha pgL /fhf sxfF k'u] /fhfn] pgnfO{ t]nsf] s/fxLdf cfkm\gf] 5fFof x]g{ eg] . t/ rt'/ a6'jfn] s;f] ug'{ kg]{ xf] cfkm"n] ghfg]sf] x'Fbf Ps k6s /fhfn] u/]/ b]vfO lbg cfu|x u/] . ha /fhfn] j6'jfnfO{ l;sfpgsf] nflu elg s/fxL dfly lgx'l/Psf dfq s] lyP a6'jfn] cfkm';Fu n'sfO nu]sf] v8\un] /fhfnfO{ sfl6lbP . To;/L cfkm\gf] /}tLnfO{ vfg] /fhfnfO{ dfl/lbP kl5 ToxfFsf hgtf v';L eO{ ltg} a6'jfnfO{ /fhf agfPkl5 s]xL ;do pgn] ToxfF /fHo rnfPsf lyP eGg] o; ls+jbGtLaf6 klg l9s\k'r'{9=08Ldf dflg; vfg] /fhf df/L k'Fjf/n] /fHo a;fn] elg j+zfjnLdf pNn]v ePsf] s'/fnfO{ k'li6 ug{ s]xL xb;Dd an ldN5 .[8]

     l9s\k'r'{08Ldf klxn] v8\sfx¿sf] /fHo ePsf] af/] oL tnsf s'/fx¿af6 klg k'li6 ldN5 – klxn] ;–;fgf /fhfnfO{ /haf/ eGg] rng lyof] . 8f]6L h'g a]nfdf Ps ljzfn /fHosf] ?kdf lyof] / em08} clxn]sf] ;Dk"0f{ ;]tL / dxfsfnL c~rn If]qdf lj:t[t lyof] ToxL a]nf ToxfF ljleGg /haf/x¿ /x]sf lyP . To; dWo] æk'h'{8f /haf/Æ klg Ps lyof] .[9]

     o;af6 k'h'{8f -k'r'{08L <_ df klxn] /haf/ lyP eGg] b]lvg cfpF5 / 8f]6Lsf s]xL v8\sfx¿n] cfkm\gf] gfdsf] k5fl8 æ/haf/Æ elg n]Vg] u/]sf] klg kfOPsf] x'Fbf ToxfFsf /haf/ log} v8\sfx¿ lyP eGg] alnof] wf/0ff aGg cfpF5 .[10]

     k"0f{k|sfz g]kfn …ofqLÚ sf] sygfg'+;f/ 8f]6Ls} dsf/Lsf]6df klg s'g} ;dodf k'Fjf/j+zLo /fhf rt'/L v8\sfn] /fHo u/]sf lyP . o;afx]s of]uL g/xl/gfyn] sf]6sfF8fg]/sf] rf}sf]6nfO{ klg v8\sfx¿sf] k'/fgf] /fHo xf] elg pNn]v ug'{ ePsf] 5 .[11]

     o;}u/L ynx/f -xfn aemfË lhNnfdf kg]{_df klg klxn] v8\sfx¿n] /fHo u/]sf] / kl5 aemfËL /fhf zlQml;+xsf efO hlQml;+xn] ynx/fdf df]6f] -df]6'_ v8\sfnfO{ df/L cfkm" ToxfFsf] /fhf ePsf] s'/f ToxfFsf] j+zfjnLaf6 b]lvG5 . o;af6 ynx/fdf klg klxn] ygfnx¿sf], To; kl5 v8\sfx¿sf] / To;kl5 l;+xx¿sf] zf;g ePsf] s'/f k|li6G5 . pQm df]6f] -df]6'_ v8\sfaf/] c? a9L hfgsf/L eg] k|sfzdf cfPsf] kfOPsf] 5}g .[12]

 s'g} ;dodf h'Dnf lhNnfsf] kmfgrf}/ eGg] 6fs'/fdf klg v8\sfx¿n] /fHo u/]sf] s'/f h'Dnfdf ls+jbGtLsf] ?kdf /x]sf] 5 / ToxfF cem} klg dlGb/x¿sf] eUgfjz]if kfOG5 elg /Tgfs/ b]jsf]6fn] pNn]v ug'{ ePsf] 5 .Æ[13]

     h'Dnfs} sfnLsf]6df klg klxn] v8\sfx¿sf] /fHo lyof] / ToxfFsf clGtd v8\sf /fhf ch'{gl;+x v8\sfnfO{ lht]/ dnoadsf 5f]/f d]lbgL adf{n] /fHo lnPsf x'g\ eGg] s'/f ToxfF rlr{t 5 .

     ef]hk'/ lhNnf bfFjf ufpFsf k'Fjf/ v8\sfx¿sf] k'vf{ klg klxn] wf/fgu/af6} g]kfn cfPsf / pgLx¿ qmdzM ndh'Ë, uf]/vf, cf]vn9'+Ëfsf] s'jfkfgL x'Fb} ef]hk'/sf] bfFjfdf a;f]af; ug{ k'u]sf x'g\ eGg] s'/f yfxf x'g cfPsf] 5 .[14]

     o;/L ;'?df g]kfnsf] klZrdL If]q 8f]6Ltkm{ /x]sf k'Fjf/ v8\sfsf ;Gtfgx¿ sfnfGt/df b]zsf] dWo / k"jL{ dfu tkm{ a;f]af; ug{ k'u]sf] b]lvG5 . j+zfjnLdf klg ;'?df 8f]6Ldf /x]sf k'Fjf/x¿ dWo] Ps efO 8f]6Ld} a;]sf / c? efOx¿ Ko'7fg, kfNkf, ndh'ª\ tyf kj{t tkm{ a;f]af; ug{ k'u]sf] s'/f pNn]v ePsf] / pQm :yfgx¿ tkm{ k'Fjf/ v8\sfx¿sf] lgs} a;f]af; ePsf] kfOg] x'Fbf j+zfjnLsf] s'/fnfO{ k'li6 ldN5 . of] qmd qmdzM a9\b} uO{ xfn b]zsf] ;'b"/klZrdL efub]lv ;'b"/k"jL{ efu;Dd klg cToflws ;+Vofdf logLx¿sf] a;f]af; ePsf] b]lvG5 .

     o; k|sf/ v8\sfx¿sf] a;f]af; lj:tf/ qmdzM k"j{ tkm{ a9\b} uPsf] eflifs b[li6sf]0faf6 klg k'li6 x'G5 . o; ;DaGwdf Oltxf; lz/f]d0fL afa'/fd cfrfo{ eGg'x'G5 – klZrd kl§af6 uf]/vf / tgx'F;Dd v;x¿ -klxn]sf n]vx¿df If]qLnfO{ v; eg]/ n]Vg] u/]sf] kfOG5_ cfjb x'Fb} cfP kl5 logLx¿ dNn /fHo leq klg k;] . klxn] klxn] logLx¿nfO{ v]t cfjfb ug{ lbPgg\ . To;}n] logLx¿ kfvf cfjfb u/L 3/hd u/]/ a;] . lj:tf/}–lj:tf/} dNn/fhfx¿n] logLx¿nfO{ v]t cfjfb ug{ klg lbP / logLx¿sf] v; efiff d'dL{, ;]kf{ / g]jf/x¿n] klg hfGg, a'em\g yfn] / logLx¿df cfk;L ;xof]u x'g yfNof] . v; s'/fg} logLx¿sf] aLrdf Pstf Nofpg] ;fwg eof] . of] v; efiff b]nvf /fHosf sfdL, ;'g'jf/;Ddn] a'em\g yfn] / cfk;L Pstf :yflkt ug{ yfn] .[15]

y/, uf]q tyf k|j/

     k"Fjf/x/n] sfnLsf] k"hf ubf{ cfk;df sfd afF8], h;dWo] h]7fn] sfnLsf] v8\u lng] u/]sf] x'Fbf v8\sf elgg] nfu] . To;}u/L sfds} cfwf/af6 c? efOx¿ klg yfkf, lji6,bfgL,a'9fyf]sL cflb elgg nfu] eGg] s'/f j+zfjnLdf pNn]v ePsf] 5 .

      o; k|sf/ k'Fjf/j+zL Ps} bfh'efOx¿ sfd ljz]ifsf] cfwf/af6 v8\sf, yfkf, lji6, bfgL, a'9fyf]sL cflb y/df ljeQm ePsf] eGg] s'/fsf] ;DaGwdf cWoog ubf{ uf]/vf -xfn ndh'ª\df kg]{_ /flugf; df]xl/ofsf]6sf ;/bf/ elQm yfkf tyf logsf ;Gtfg klg k'+jf/j+zL tyf slkn uf]qL ePsf] s'/f of]uL g/xl/gfyn] pNn]v ug'{ePsf] kfOPsf] 5 .[16]

     To:t} ;]tL c+rn tkm{sf lji6x¿sf] j+zfjnLdf pgLx¿nfO{ k'Fjf/ lji6g} eg]/ pnn]v ul/Psf] s'/f k"0f{k|sfz g]kfn …ofqLÚ n] hgfpg' ePsf] 5 .[17]

     bf]nvf lhNnfsf] vf/] vDjlbª\ eGg] :yfgdf j;f]jf; u/]sf kmf}bl;+x, ;'/aL/ a'9fyf]sLx¿sf ;Gtfg klg cfkm"nfO{ k'Fjf/j+zL tyf slknuf]qL g} ePsf] atfpF5g\ .

     o;/L clxn] klg g]kfnsf] ljleGg :yfgdf a;f]af; ug]{ hfltx¿df k'Fjf/ v8\sf, k'Fjf/ yfkf, k'Fjf/ lji6, k'Fjf/ bfgL, k'Fjf/ a'9fyf]sL cflb Ps} j+z / Ps} uf]q ePsf ljleGg y/sf If]qLx¿ kfOg] x'Fbf j+zfjnLsf] o; s'/fdf ;Totf /x]sf] kfOG5 .

     To;}u/L csf]{ 7fpFdf k"0f{k|sfz g]kfn …ofqLÚ n]Vg' x'G5– >LkfnL v8\sfx¿ hf] cfkm"nfO{ ækFjf/ v8\sfÆ eg]/ lrgfpF5g\, klg slkn uf]q / k~r k|j/fGt atfpF5g\ . j+zdf eg] >LkfnL lji6 klg …kFjf/ lji6Ú eGg nfu]sf 5g\ .[18]

     ctM o; k|sf/ k'/fgf n]vx¿df clxn]sf k'Fjf/x¿nfO{ k'Fjf/ gegL ækFjf/Æ eGg] pNn]v ePaf6 logLx¿ kFjf/j+zL /x]5g\ eGg] s'/f k|i6 b]lvg cfpF5 .

     j+zfjnLdf v8\u lng] sfd u/]s]f sf/0f v8\u lng] k'Fjf/sf] y/ v8\sf aGg uof] elgPsf] 5 . DofUbL lgjf;L k"j{ ;xfos dGqL bLkaxfb'/ v8\sfn] klg cfkm\gf] cfTdsyf n]Vbf afUn'Ë tkm{sf k'Fjf/ v8\sfx¿sf] j+zfjnLdf pgLx¿sf  k'vf{ rqm k'Fj/n] b]jLsf] v8\u af]s]sf] x'Fbf pgnfO{ v8\sf kbjL lbOPsf] lyof] eGg] pNn]v ug'{ ePsf] 5 .[19]

     of]uL g/xl/gfyn] æv8\ufxÆ zAbsf] lgj{rg ub}{ if8\ufx–v8\uu|fx–v8\uu|x–v8\uu|fxL–v8\uwf/L elg pNn]v ug'{sf ;fy} clwsf/L, sfsL{, v8\ufx, a'9fyfkf c8} OToflb zAb /fHoflwsf/ ;"rs x'g\ / /fHoflwsf/ ;"rs kbx¿ k'/fgf x'Fb} y/df ?9 ePsf 5g\–eGg' ePsf] 5 .[20]

     uf]kfn /fhj+zfjnLdf klg v8\u lng]nfO{ æv8\uuf|xÆ eGg] pNn]v u/]sf] / k'/fgf n]vx¿df clxn]sf v8\sfx¿nfO{ æv8\ufxÆ elg n]lvg] u/]af6 o; s'/fsf] k'li6 x'g cfpF5 . pbfx/0fsf] nflu zfs] !@&* sf] k[YjLdNnsf] sgskqsf] Ps p4/0f oxfF k|:t't 5 – h'Nnf b'n'F, s'Ogf kftfnf /fs:sf]6sf clwsf/L sfsL{ v8\ufx a'9f yfkf l5BfFsf c8} clwsf/L ljofkf/L ;ef} k|lt .[21]

     To;} u/L Oltxf;ljb\ tyf cg';Gwftf wgjh| ah|frfo{n] klg v8\ufx ;/sf/L kbnfO{ a'emfpg] zAb xf] / o;af6 v8\u lng] /fhfsf c+u/Ifs æv8\ufxÆ sxnfpFy] / kl5 of] zAb y/ aGg uPsf] b]lvG5 eGg' ePsf] 5 .[22]

     k"0f{k|sfz g]kfn …ofqLÚ klg dWosfnLg /fHo Joj:yfsf ;}lgs ;+u7gsf] tflnsf cWoog ub{f v8\sfsf] tfTko{ u'Ndklt jf z:qfuf/sf] k|d'v kb lyof] eGg] hflgG5 eGg'x'G5 .[23]

     pk/f]Qm ;a} syg tyf p4/0fx¿ pk/ ljrf/ ubf{ ;'?df sfnLsf] v8\u lnO{ c+u/Ifssf] ?kdf sfd ug]{ u/]sf] sf/0f To:tf] sfdug]{ k'Fjf/nfO{ æv8\uu|fxÆ eGg yflnof] xf]nf . sfnfGt/df ToxL v8\uu|fx zAbsf] cke|+z æv8\ufxÆ / clg clxn]sf] æv8\sfÚ ePsf] cg'dfg x'G5 . oxL zAb s'g} ;dodf ;/sf/L kbnfO{ a'emfpg] zAb aGg k'u]sf] / To;kl5 y/ aGg cfPsf] b]lvG5 .

     o; cfwf/af6 ljrf/ ubf{ æv8\sfÆ zAb klxn] hflt ;"rs geO{ k]zf ;"rs ePsf] / kl5 cfP/ dfq o;nfO{ hflt ;"rs dflgg nfu]sf] kfOG5 . o;af6 s] yfxf x'G5 eg] k'Fjf/ v8\sfx¿sf] hft æIfqLoÆ xf] . k]zf jf sfd ljz]ifaf6 logLx¿sf] y/ æv8\sfÆ aGg uof] . kFjf/ j+zsf ePsf] x'Fbf logLx¿nfO{ To;}sf] cke|+z ?k æk'Fjf/Æ elgof] / slkn d'lgsf] lzio jf cg'ofoL ePsf] sf/0f logLx¿sf] uf]q æslknÆ  x'g uPsf] xf] cyjf jlzi7sf] ufO{ -slknf_af6 jf To;}sf] sf/0faf6 pTkGg ePsf] x'gfn] klg slkn uf]q ePsf] x'g ;Sb5 . lsgeg] zf:qdf æz+zf] låwf ljBof hGdgf rÆ eg]/ j+zqmd ljBf k/Dk/f -u'?s'n_ / hGd b'a}af6 rNg] atfOPsf] kfOG5 . o; dWo] ljwf k/Dk/faf6 rn]sf]nfO{ gfb j+z tyf afa'–cfdfaf6 hGd eO{ rn]sf]nfO{ ljGb' j+z eGg] k|rng klg 5 .

     k|j/df k'Fjf/ v8\sf slkn cfb/ kb\db]j sfTofogL b]j/fh ;d]t ul/ k~rk|j/fGt ePsf] s'/f j+zfjnLdf pNn]v ePsf] 5 . DofUbL lgjf;L bLkaxf'b/ v8\sfn] klg æd]/f] cfTdsyfÆ k':tsdf afUn'ª\sf k'Fjf/ v8\sf rqmk'Fjf/sf] k'vf{sf] kl/ro lbg] qmddf j+z s]nfpFbf æslkn uf]q cfb/ kb\db]j sfTofogL b]j/fh k+r k|j/fo cy zfvf pHh}gu9 wf/fgu/L hfuf hub]pÆ eGg] kfOPsf] pNn]v ug'{ ePsf] 5 . 8f]6Lsf] ltvfdf a;f]af; u/]sf k'Fjf/ v8\sfx¿n] klg cfkm\gf] uf]q æslknÆ xf] eGg] u/]sf] kfOG5 . t/ aemfª\, bfË lt/ a;f]af; u/]sf s]xL v8\sfx¿n] eg] cfkn"nfO{ k'Fjf/j+zL eP klg ef/åfh uf]qL elg atfpg] u/]sf 5g\ . To:t} aemfË lt/sf] s]xL k'Fjf/ v8\sfx¿n] cfkm"nfO{ sZok uf]qL atfpg] u/]sf] klg ;'lgG5 . o; afx]s k'Fjf/ zAbs} ;DaGwdf klg sxL …kjf/Æ, sxL …k'jfF/Ú sxL …k'Fjf/Ú …k'Fj/Ú eGg] k|rngdf cfPsf] b]lvG5 . o;/L y/sf] gfd / uf]qdf :yfg cg'?k s]xL elGgtf h:tf] b]lvP klg ;a}n] cfkm"nfO{ k'Fjf/j+zL g} atfpg] u/]sf x'Fbf o;af6 j+z ljz]ifdf eg] s'g} km/s kg]{ b]lvFb}g .

     xfn v8\sfx¿df k'Fjf/ afx]s cGo ljleGg lsl;dsf pk–y/x¿ j+z ljz]ifaf6 ag]sf] geO{ k|foM yft ynf]sf] gfdaf6 ag]sf] b]lvG5 . pbfx/0ffy{, kfNkfdf a:g] u/]sf v8\sfx¿ cfkm"nfO{ ækfNkfnL v8\sfÆ elg atfpF5g\ eg] vKt8df a:g] u/]sf v8\sfx¿ ævKt8L v8\sfÆ, sfnLsf]6df a:g] u/]sf v8\sfx¿ æsfnLsf]6] v8\sfÆ nsfª\df a:g] u/]sf v8\sfx¿ nsfªL v8\sfÆ cflb sxnfpF5g\ . ;do laTb} hfFbf Ps} j+zsf JolQmx¿df klg :yfgLotf, efiff, ;+:s[lt cflbsf] k|efj kl/ o; k|sf/ y/, uf]qdf cGt/ cfPsf] s'/f P]ltxfl;s b[li6af6 gf}nf] xf]Og .

     oftfoft tyf ;+rf/sf] k|aGw gePsf] klxn]sf] ;dodf Ps} 7fPFaf6 km'6]/ lxF8]sf] Ps} j+zsf ;Gtfg klg cfk;df e]63f6 tyf ;Dks{ x'g g;s]kl5 lj:tf/ lj:tf/ :yfg ljz]ifsf] /Lltl/jfh, efiff tyf xfjfkfgLsf] k|efj, ;fdflhs tyf /fhg}lts afWotf cflb sf/0faf6 sfnfGt/df y/ uf]q tyf af]nLrfnLsf] 9fFrfdf km/s b]lvg' s'g} c:jfefljs s'/f xf]Og . o:tf s'/fx¿sf] k|df0f Oltxf;df klg k|z:t kfOG5g\ .

     To:tf pbfx/0fsf] nflu egf}F klxn] wf/fgu/Laf6} cfPsf pbo e§sf ;Gtfg ^ k':tf;Dd e§ g} /x]sf / To;kl5 cfkm" a;f]af; u/]sf] :yfg ljz]ifsf] gfdaf6 pgs} ;Gtfgx¿ sf]xL kf}8]n, sf]xL l;Ub]n, sf]xL cof{n / sf]xL kf]v/]n y/df ablnPsf] s'/f pgLx¿s} ;Gtfgaf6 yfxf x'g cfPsf] 5 .[24]

     To:t} anL/fhsf k'vf{ sfn} ufpFdf cfjfb ePb]lv sfn} ufpFsf afl;Gbfsf] gftfn] :yfg;Fu ;DalGwt x'Fbf sNofn y/ ePsf] / afh'/f lhNnf sf]l6nf uf=k+= cGtu{t kg]{ 5ftLsf]6sf ;fdGtx¿ klg To; 7fpFsf] gftfn] y/} 5Tofn ag]sf] s'/f k"0f{k|sfz g]kfn æofqLÆn] klg pNn]v u'g{ePsf] 5 .[25]

     o; k}sf/ y/ dfq xf]Og klxn] cfjZostf cg';f/ uf]q klg kl/jt{g ug]{ rng rn]sf] kfOG5 . pbfx/0fsf] nflu, >L % a8fdxf/fhflw/fh k[YjLgf/fo0f zfxsf] ;'?sf] uf]q ef/åfh lyof] / kl5 sfzLdf uo{ ;'?sf] uf]q TofuL sfZok uf]q ckgfPsf] s'/f w/0fLw/ bxfnn] pNn]v ug'{ePsf] 5 .Æ[26]

     To:t} sfnLsf]6 b/f dxfb]j ufpFaf6 h'Dnf czLb/fsf] cfrfo{ ufpFsf] u/fnL 8fF8fdf cfO a;]sf bLNkf dxt/fsf ;Gtgx¿sf] ;'?sf] uf]q rfv'Nof lyof] . kl5 u/fnL 8fF8fdf cfO;s]kl5 sfZok uf]qdf kl/0ft ePsf] b]lvG5 .[27]

zfs] !))% df h'uf8f /fHosf] sfsL{ kbdf lgo'lQm kfPsf >LkfnL kl08t h;' kfWof y/} sfsL{df kl/0ft eP kl5 k/fz/ uf]q TofuL sfZok uf]q u|x0f u/]sf] s'/fnfO{ klg k|df0fsf] ?kdf lng ;lsG5 .[28]

     To;}u/L rf}wf} ztfAbL lt/sf l;+hfsf /fhvnssf] e08f/ /]vb]v ug]{ /fhvns;Fu ;DalGwt ljtf{jfn ;d'bfo eF8f/L -e08f/L_ elgGy] . kl5 logLx¿ cf–cfˆgf] ;'ljwf cg';f/ ljleGg yft ynf]df a:g yfn], h; cg';f/ logLx¿sf] uf]qdf klg ljljwtf b]vf k¥of] . logLx¿dWo] 8f]6L lg/f}nf ufpFsf afl;Gbf lg/f}nf eF8f/L æef/åfhÆ sxlnP, /3'j+zL eF8f/L æsf}lzsÆ / l;hfklt yflG;+u] eF8f/L æjlzi7Æ eP eGg] x+;k'/] ;'j]bLsf] cfn]vaf6 b]lvg cfpF5 .[29]

o; afx]s sltko JolQmx¿ ljleGg sf/0fjz cfkm" hlGdO{ a;f]jf; u/]sf 7fpFaf6 jf cfkm\gf kl/jf/af6 lj:yflkt eO{ c? g} lj/fgf] 7fpFdf /xg afWo ePsf] cj:yfdf cfkm\gf] j+z, y/ uf]q cflbsf] 1fg geO{ To; 7fpFsf dflg;x¿n] jf k'/f]lxt cflbn] kl5 lbPsf] j+z, y/, uf]q cflb u|x0f u/]kl5 km/s h:tf] b]lvg] u/]sf] klg kfOG5 . To:t} cGt/hflto ;DaGwaf6 hGd ePsfx¿sf] afa' ljlt;s]sf / cfdfnfO{ aRrfsf] afa'sf] hft, y/, uf]qsf] 1fg gePsf] sf/0f To:tf aRrfnfO{ dfjnL kl§sf], hft, y/, uf]q lbOPsf] klg ;'lgPsf] 5 . sltko cfkm\gf] uf]q yfxf gkfPsf ohdfgnfO{ k'/f]lxtx¿n] sfZok uf]q lbg] k|rng klg 5 .

     o; lsl;daf6 Ps} j+z, y/, uf]qsf ;Gtfgx¿ klg ;do ;dodf o:t} ljleGg sf/0fjz km/s km/s hft, y/, uf]qdf kl/0ft x'g] u/]sf] kfOPsf] x'Fbf k'Fjf/ v8\sfx¿sf] klg o:t} sf/0faf6 ljleGg pky/ / ljleGg uf]qx¿ x'g uPsf] xf] ls eGg] cg'dfg x'G5 . ctM o; tkm{ ;DalGwt JolQmx¿åf/f o; ;DaGwdf cem uxg cWoog x'g ;s] cflwsfl/s tYo k|sfzdf cfpg] cfzf /fVg ;lsG5 .

     k'Fjf/ v8\sfx¿df æa/e}ofÆ / æc7e}ofÆ eGg] rng klg obfsbf kfOG5 . o; ;DaGwdf s;}n] glGbgL ufO{sf] bflxg] kl§sf] kf}g -km'Fsf/_ af6 pTkGg ePsf afx|efOnfO{ a/e}of / b]a|] kl§sf] kf}g -km'Fsf/_af6 pTkGg ePsf cf7 efOnfO{ c7e}of elgPsf] xf] eGb5g\ eg] cGo s;}n] rflx+ h]7L kTgL kl§sf afx|efOnfO{ a/e}of / sfG5L kTgL kl§sf cf7efOnfO{ c7e}of elgPsf] xf] eGg] u/]sf] kfOG5 .

 dfyL pNn]v ePsf s'/fx?af6 s] yfx x'G5 eg] h'g j]nf jt{dfg /fi6«x?sf] clxn]sf] h:tf] ef}uf]lns ;Ldf sfod ePsf] lyPg / g]kfn nufPt xfnsf] ;Dk"0f{ blIf0f tyf blIf0f k"jL{ Plzofsf] e" efug} cfof{jt{sf] gfdaf6 kl/lrt lyof] Toltj]n} cfof{jt{ e"lddf k“'jf/x?sf] pTklQ eO;s]sf] lyof] .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

;Gbe{ ;fdu|L ;'rL

! >L lji0f'uhfw/ v8\sf;Fu ePsf] j+zfjnL .

@ ;+lIfKt dxfef/t k|yd v08, uLtf k|]; k[i7 (^ .

# 8f= /dfz+s/ lqkf7L – k|frLg ef/tsf Oltxf;, k[i7 @&) .

/fh:yfg Oltxf;, bf];|f] efu

% Dr. Ashirbadi Lal Srivastava - The Sultanate of Delhi

^  -J. Allan, M.A./Sir T.Waiseley Haig K.C.I.E., C.S.I., E.M.G., M.A., H.H. Dodwill, M.A., -The Cambridge Shorter History of India

& 8f]6Lsf tTsfnLg /f=k=;= nfnaxfb'/ v8\sf;Fusf] jftf{af6 .

* k|frLg g]kfn c+s #)–#( .

( of]uL g/xl/ gfy – Oltxf; k|sfzdf ;lGwkq ;+u|x–k"0f{kf7 .

!) of]uL g/xl/ gfy – Oltxf; k|sfzdf ;lGwkq ;+u|x, .

!! k|frLg g]kfn ;+Vof #)–#(, .

!@  /Tgfs/ b]jsf]6f – g]kfnL q]dfl;s c+s (@ .

!# ef]hk'/ bfFjfsf :j= ;'Aaf b'uf{axfb'/ v8\sf ;Fusf] jftf{af6 .

!$ afa'/fd cfrfo{ – g]kfnsf] ;+lIfKt j[QfGt v08 !,.

!% of]uL g/xl/gfy – Oltxf; k|sfzdf ;lGwkq ;+u|x, k[i7–#&# / ;/bf/ elQm yfkf :d[lt u|Gy, @)%^,.

!^ k"0f{k|sfz g]kfn …ofqLÚ– ;]tL c+rn lbUbz{g, .

!& k|frLg g]kfn, ;+Vof *!, j}zfv h]7 @)$!, g]kfnL v08 .

!* bLkaxfb'/ v8\sf – d]/f] cfTdsyf, bf];|f] ;+:s/0f @)%$,.

!( of]uL g/xl/ gfy – Oltxf; k|sfz, c+s @ efu !,.

@) afns[i0f kf]v/]n – kfFr;o jif{ – ^ / & .

@!  s0f{fnL k|b]z Ps la6f] cWoog.

@@ k|frLg g]kfn, ;+Vof *! j}zfv h]7 @)$!, k[i7 ^ g]kfnL v08 .

@# uf]/vfsf b08kf0fL cof{n ;+usf] jftf{af6 .

@$ k"0f{k|sfz g]kfn æofqLÆ uugL /fhsf] ofqf,.

@% w/0fLw/ bxfn–hflt, efiff / lnlk, efu @,.

@^ g]kfnL q}dfl;s c+s (@,.

@& k|frLg g]kfn, ;+Vof *!,.

@* g]kfnL y/sf u'TyL o:t} 5g\ ====== uf]=k= )%#÷*÷!%.

 

 

 

 

d'n u|Gy

lrn+v] v8\sf

Ps 5f]6f] lrgf/L

                      rGb| axfb'/ v8\sf



! >L lji0f'uhfw/ v8\sfsxfF ePsf] j+zfjnL .

@ ;+lIfKt dxfef/t k|yd v08, uLtf k|]; k[i7 (^ .

# 8f= /dfz+s/ lqkf7L – k|frLg ef/tsf Oltxf;, k[i7 @&) .

pxL

/fh:yfg Oltxf;, bf];|f] efu, k[i7 –$*%, $**, $*( .

 

[6] Dr. Ashirbadi Lal Srivastava - The Sultanate of Delhi, pp.162 "Early in 1303 however, Ala-ud-din resolved to conquer it (Mewar) and starting from Delhi on 28th January, besieged its capital Chittor. It is said that his principal motive was to secure Padmini, the peerless queen of the reigning king, Ratna Singh, and reputed to be the most beautiful and accomplished woman in the country ................. Ratna Singh had to submit (26th August 1303). The women performed the awful rite of jouhar to save their honour and the exasperated Ala-uddin gave brutal orders for the slaughter of his brave enmies".

[7]  -J. Allan, M.A./Sir T.Waiseley Haig K.C.I.E., C.S.I., E.M.G., M.A., H.H. Dodwill, M.A., -The Cambridge Shorter History of India PP. 178 "Malwa had hitherto been little molested by the Muslims. Iltutmish had advanced as far as Chanderi, and 'Ala-ud-din had sacked Bhilsa, but those was mere raids. The country was now invaded with a view to its conguest, and an army under 'Ain-ul-mulk, governor of Multan, defeated on December 9, 1305, a great Hindu force under Koka or Haranand, a Raja of the Paramara tribe of Rajputs and the muslims became masters of Ujjain, Madu, Dhar, and Chanderi."

 

* 8f]6Lsf tTsfnLg /f=k=;= nfnaxfb'/ v8\sf;Fusf] jftf{af6 .

[9] k|frLg g]kfn c+s #)–#(, k[i6 ^# .

[10] of]uL g/xl/ gfy – Oltxf; k|sfzdf ;lGwkq ;+u|x–k"0f{kf7 kl/lzi6–# df .

[11] of]uL g/xl/ gfy – Oltxf; k|sfzdf ;lGwkq ;+u|x, k[i7 –&&( .

 

[12] k|frLg g]kfn ;+Vof #)–#(, k[i7–^@ .

[13]  /Tgfs/ b]jsf]6f – g]kfnL q]dfl;s c+s (@ .

[14] ef]hk'/ bfFjfsf :j= ;'Aaf b'uf{axfb'/ v8\sf ;Fusf] jftf{af6 .

[15] afa'/fd cfrfo{ – g]kfnsf] ;+lIfKt j[QfGt v08 !, k[i7–!@* .

[16] of]uL g/xl/gfy – Oltxf; k|sfzdf ;lGwkq ;+u|x, k[i7–#&# / ;/bf/ elQm yfkf :d[lt u|Gy, @)%^, k[i7 $$ .

[17] k"0f{k|sfz g]kfn …ofqLÚ– ;]tL c+rn lbUbz{g, k[i7 – #$* -k"0f{kf7 kl/lzi6 $, df_

[18] k|frLg g]kfn, ;+Vof *!, j}zfv h]7 @)$!, k[i7 ^ g]kfnL v08 .

 

[19] bLkaxfb'/ v8\sf – d]/f] cfTdsyf, bf];|f] ;+:s/0f @)%$, k[i7–!%) .

[20] of]uL g/xl/ gfy – Oltxf; k|sfz, c+s @ efu !, k[i7 – %@ .

[21] afns[i0f kf]v/]n – kfFr;o jif{ – ^ / & .

[22] s0f{fnL k|b]z Ps la6f] cWoog, k[i7–%) .

[23] k|frLg g]kfn, ;+Vof *! j}zfv h]7 @)$!, k[i7 ^ g]kfnL v08 .

 

[24] uf]/vfsf b08kf0fL cof{n ;+usf] jftf{af6 .

[25] k"0f{k|sfz g]kfn æofqLÆ uugL /fhsf] ofqf,k[i6–@#,@& / %) .

[26] w/0fLw/ bxfn–hflt, efiff / lnlk, efu @, k[i7–%$ / %% .

[27] g]kfnL q}dfl;s c+s (@, k[i7–@( .

[28] k|frLg g]kfn, ;+Vof *!, k[i7 ^ .

                                                                                                   

[29]g]kfnL y/sf u'TyL o:t} 5g\ ====== uf]=k= )%#÷*÷!%